Duda si ELECTION lawyer Romulo Macalintal kung uusad ang impeachment case laban kay Vice President Sara Duterte, nagbabala sa pagkakataong iyon na hindi ang political maneuvering, ang maaaring maging pinakamalaking balakid.
“Kung ang impeachment case laban kay Sara Duterte ay magsisimula nang dinigin sa Hunyo 2, ang kaso ay patay na,” wika ni Macalintal sa isang interview kamakailan.
Ang kaso, batay sa mga alegasyon ng maling paggamit ng mga confidential fund at paglalabas ng mga banta laban kay Pangulong Ferdinand Marcos Jr., unang ginang na si Liza Araneta Marcos, at House Speaker Ferdinand Martin Romualdez, ay inihain noong Peb. 5.
Sa 215 na mambabatas na nag-endorso nito, ang reklamo ay dapat na mabilis na tumuloy sa Senado para sa paglilitis, ayon sa ipinag-uutos ng Konstitusyon.
Ang mabilis na paglipat ay hindi kailanman nangyari. Nang mag-adjourn ang Kongreso noong Pebrero 5, ang mga artikulo ng impeachment ay hindi pa naipapasa sa plenaryo ng Senado, na nagpatigil sa proseso ng maraming buwan.
Pormal na inimbitahan ni Senate President Francis Escudero ang House prosecution panel na iharap ang mga artikulo sa Hunyo 2, pagkatapos nito ay magpupulong ang Senado bilang impeachment court sa susunod na araw.
Tiniyak ni Escudero sa publiko na “handa ang Senado na tanggapin” ang mga piskal ng Kamara. Sinabi ni Macalintal na ito ay masyadong maliit, huli na. “Wala nang panahon ang kasalukuyang Senado — matatapos ang termino nito sa Hunyo 30,” aniya.
Binanggit ni Macalintal ang Rule 44 ng Senado, na nagsasaad na ang lahat ng mga nakabinbing usapin at paglilitis ay namamatay sa adjournment o pagwawakas ng Kongreso.
Nangangahulugan ito na ang papasok na Senado, na magpupulong pagkatapos ng Hunyo 30, ay hindi na basta-basta ipagpatuloy ang impeachment trial.
“Kung bubuhayin ito ng bagong Senado, maituturing na parang unang beses itong iniharap,” aniya.
Ngunit narito ang isang problema: tahasang ipinagbabawal ng Konstitusyon ang pagsasampa ng higit sa isang impeachment case laban sa parehong opisyal sa loob ng isang taon.
“Kung may bagong impeachment case, it would fall under what’s called the prohibition in our Constitution — you cannot have two impeachment cases within one year,” Macalintal said, suggesting that any renewed attempt would likely be blocked as unconstitutional.
“Kahit na gusto ng Senado na magpatuloy, malamang na tumama sila sa isang pader ng konstitusyon,” dagdag niya.
Ang pananaw ni Macalintal sa impeachment case ay umaayon sa mga naunang pampublikong pahayag ni Escudero, kung saan inilarawan niya ang June timeline bilang “practically unworkable.”
Gayunpaman, binibigyan ni Macalintal ang pagtatasa na iyon ng mas matalas na legal at pamamaraang saligan.
Sa kabila ng pampulitikang pananabik sa ilang mga mambabatas na magpatuloy, ang pagtatasa ni Macalintal ay nagmumungkahi na maaaring naubusan sila ng procedural runway.
“Hindi lang political will o debate sa sahig ng Senado,” aniya. “Ito ay isang bagay ng sariling mga deadline ng Senado at mga limitasyon ng Konstitusyon.”
Kinumpirma ng Office of the Vice President noong Mayo 19 na natanggap na nito ang liham ng Senado hinggil sa June 2 proceedings.
